|
Бу иш ҳақининг асоси жиҳатидан шундай ёки бошқача айтганда иш ҳақини белгилашга асос бўлган бирликдир. Аммо иш ҳақларидаги тафовутга келсак, у шахслардаги, бир ишдаги, ҳар хил меҳнатлардаги, замон ва макондаги тафовутларга қараб бир-биридан тафовут қилади. Чунки ўзларининг манфаатлари асосида битим тузилган ишчиларнинг иш ҳақлари уларнинг сарфлаётган куч ва меҳнатларига қараб турлича бўлади. Шу боис кучли одамнинг иш ҳақи фалонча, кучсиз одамнинг иш ҳақи фалонча ёки фалон соат меҳнатга фалонча иш ҳақи деб белгиланади. Иш соатларининг оз-кўплигига қараб иш ҳақи ҳам оз ёки кўп қилиб белгиланади ва ҳоказо… Меҳнат манфаати асосида тузилган ижара битимида кўрсатилган битта иш учун иш ҳақи муайян миқдор билан белгиланади ва шу ишни қиладиган шахслар ўртасида уларнинг бу ишни қанчалик пухта қилишларига қараб турлича бўлади. Масалан муҳандислар каби. Шу боис фалончи муҳандисга фалонча иш ҳақи берилади.
Муҳандисларнинг иш ҳақи уларнинг бу ишни қанчалик пухта қилишларига қараб турлича бўлади. Шунингдек турли ишлар учун тўланадиган иш ҳақи шу ишларни қиладиган шахсларни ёллаш вақтида бу ишлардан кўзланган манфаатга қараб белгиланади. Меҳнатлар учун тўланадиган иш ҳақи жамият олдидаги бу меҳнатларнинг манфаатига қараб турлича бўлади. Шу боис муҳандиснинг иш ҳақи фалонча, қурувчининг иш ҳақи фалонча бўлади ва ҳоказо. Бир замонда шахсларга, битта ишга ва ҳар хил меҳнатларга тўланадиган иш ҳақи бошқа замонда ўзгача бўлади. Масалан кечаси ишлаган ишчига шу ишни кундузи қилган ишчидан кўра кўпроқ иш ҳақи берилади. Шунингдек бир маконда шахсларга битта ишга ва ҳар хил меҳнатларга тўланадиган иш ҳақи бошқа маконда ҳам ўзгача бўлади. Масалан саҳрода ишлаган ишчига шу ишни шаҳарда қилган ишчидан кўра кўпроқ иш ҳақи берилади ва ҳоказо… Иш ҳақини бир соат, бир кун, бир ой, бир йил каби муайян вақтга белгилаш жоиз.
393-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434